Het grote herijken

Es hat sich wieder herumgesprochen. Mensema ist wieder da. Zwarte man Bill zet hoog in. Hij toont lef en schuwt het onderwerp niet. Als je vroeg in een discussie met WO 2 op de proppen komt kun je het wel schudden. Een teken van zwakte. Bij Bill niet. Als een ware Sebastiaan Haffner (Zeer gewaardeerd Duits historicus, die voor het eerst sprak over de 'successen' van het 3e Rijk) neemt hij ons mee. En ook nog eens geheel van deze tijd.

Of op Twitter.
Of op Facebook.

In Duitsland is de Grote Herijking begonnen, zoals u ongetwijfeld heeft kunnen volgen in de media.

Of op Twitter (volg ons op Twitter).

Of op Facebook (volg ons op Facebook).

Moet er bijvoorbeeld nog langer aantrekkelijk en aanvallend gevoetbald worden, nu bijna alle landen dat doen?

En is het überhaupt wel zo aantrekkelijk om een uur lang steeds maar weer de bal in het zestienmetergebied van de tegenstanders te trappen. De hoop dat een van de spitsen hem er dan wel in knalt is nauwelijks ergens op gestoeld. Het enige wat zeker is, is dat de lange, behendige verdedigers van het andere team dat telkens weer weten te voorkomen.  

Wat is er eigenlijk mis met stug en onverdroten voetballen, met een stevige, ondoordringbare zwart-witte muur van achteren, met zo nu en dan een counteraanval of de lange pass naar voren?

Het zijn vragen waar de Duitsers zich de laatste tijd op beraden. Zoals u allen weet, als u de media volgt.

Of Twitter.

Of Facebook.

Dat geldt ook voor de Tweede Wereldoorlog. Ja, u leest het goed, ik heb het inderdaad gezegd: de Tweede Wereldoorlog.

WO2.

(Maak uw borst maar nat.)

Natuurlijk worden de schandalige, verschrikkelijke misdaden van de Nazi’s in het huidige Duitsland niet goedgepraat. Wat de grootouders en overgrootouders destijds geflikt hebben, het ontzeggelijke leed dat ze miljoenen hebben berokkend, dat wordt nog steeds allemaal erkend, het wordt bekend, het wordt herkend, het wordt onderkend, ook door Ken van Barbie en al helemaal door Ken van Klaus Barbie (een snaakse kwinkslag naar allen die de media 25 jaar geleden ook al volgden, ver voor Twitter, ver voor Facebook).

Wat WO2 betreft: het gaat in de Grote Duitse Herijking nu even niet om de smeerlapperij destijds, maar om de toenmalige verpakking, om het uniform van de Duitse soldaten. Velen dachten het altijd al, maar niemand durfde het te zeggen. Ja, in Nederland kwam de briljante striptekenaar Joost Swarte er halverwege de jaren zeventig al eens beschroomd voor uit dat hij de swastika eigenlijk – eerlijk gezegd – best wel een fraai logo vond. Maar dat zei niets, want bijna niemand wist toen wie Joost Swarte was.

Laat staan dat men direct begreep wat een logo was. Tegenwoordig zoek je dat direct op via Google. Of Twitter. Of Facebook. Maar destijds was je wel gedwongen er een woordenboek bij te pakken, als je iets even niet wist. Of het L-deel (de L van logo) van de 23-delige encyclopedie (denk hier gerust even over na) die je ouders ooit via een deur-aan-deur verkoper hadden aangeschaft.

Met Bryan Ferry was dat een paar jaar geleden wel anders. Want iedereen kende hem als zanger van Roxy Music. En anders wel als de ex van de vrouw van Mick Jagger van de Rolling Stones, onderhand zelf ook een ex.

Toen Ferry hardop verklaarde wat menigeen met ook maar enig gevoel voor stijl allang stiekem dacht – namelijk dat de Duitsers het mooiste en meest stijlvolle uniform droegen gedurende WO2, met nadruk op de prachtig vormgegeven helm – kreeg hij de hele goegemeente over zich heen. Hij verweerde zich nog even door erop te wijzen dat hij puur vanuit een esthetisch standpunt redeneerde, maar dat hielp niet. Hoe durfde hij!? Was hij niet goed bij zijn hoofd!? Wat een antisemiet! Wat een Nazi!

Bijna alle booswichten uit WO2 zijn inmiddels niet meer onder ons, en gelukkig laten moraalridders als Elsbeth Etty zich de laatste jaren ook amper meer gelden om alles alleen maar in het zwart en het wit te duiden.

Ook in Duitsland gebeurt dat steeds minder. Zodat er nu eindelijk iets neutraler en objectiever op het verleden kan worden teruggeblikt. En het moet gezegd worden: de Nazi’s hadden bijna alles fout, maar qua kleding en ook qua logo wisten ze wel degelijk van wanten. Hun vormgevers waren gewoon verdomd goed bezig in de jaren dertig en veertig. Dat mag best wel eens gezegd worden.

Wat de huidige kanselier Angela Merkel betreft, daar is geen kruid tegen gewassen. Ook voor Duitsers doet haar dagelijkse verschijning op de beeldbuis pijn aan de ogen.

Natuurlijk zou dat met een paar gedegen stylisten gemakkelijk opgelost kunnen worden, maar nu de periode van het Grote Herijken aangebroken is – zoals u heeft kunnen lezen in de media, of anders wel via Twitter, of anders wel via Facebook – is het niet zozeer het uiterlijk van mevrouw Merkel dat amper meer te verdragen is, maar haar onverzettelijkheid wat de EU betreft.

Nog steeds is dergelijke volharding een karaktertrek die veel Duitsers aanspreekt, maar dat wordt minder als het een verloren zaak betreft. Als geen ander volk ter wereld, zijn onze oosterburen zich hiervan bewust. Men beseft steeds meer dat een economische, politieke en monetaire unie op het Europese continent een onhaalbare kaart is, en in het gunstigste geval twee stappen te ver (denk ook hier gerust even over na).

Gaat het hier niet eerder om het prestige van politici die nog steeds aan een dood paard blijven trekken? En is Merkel daar niet een symbool van, die ons allen dagelijks een onbehagelijk gevoel geeft van aanstaande doem? Dat is de werkelijke reden waarom ze pijn aan de ogen doet, want ze vreet aan ons gevoel van welbehagen.

Aldus de Duitsers dan.

Want die herijken momenteel als een dolle.

U had het kunnen weten, als u dagelijks de media volgt.

Of Twitter.

Of Facebook.

Het thema dat de Duitsers tijdens deze herbezinning thans het dichtst aan het hart ligt is evenwel het volkslied. We hebben het allemaal kunnen zien tijdens de halve finale van het EK2012, toen de Duitsers in Warschau aantraden tegen de Italianen.

Als eerste werd het Italiaanse volkslied gespeeld. We zagen direct het verschil. Hoe Buffon vanuit zijn tenen de hymne woord voor woord zong, hoe Pirlo daarin meeging. En Balzaretti. En Chiellini. En Montelivo. En zelfs enfant terrible Balotelli zong mee. Het ging van falderie, het ging van faldera. Maar met passie dus. En wat voor een passie! De passie spatte met elke gezongen strofe bijkans van de beeldbuis af.

Daar hadden de Duitsers totaal geen weerwoord op, met hun slome, statige “Deutschland, Deutschland über alles”. Je zag het vooral aan de gezichten van Neuer en Podolski. Paniek in hun ogen. Hoe moesten ze hier in godsnaam nog overheen? Het was natuurlijk niet te doen en zo was de wedstrijd op voorhand al een verloren zaak. Dat ze vervolgens met 2-1 door de Italianen werden uitgeschakeld viel nog alleszins mee. Het had veel erger gekund.

Aldus de Duitsers tijdens de Grote Herijking die inmiddels in volle gang is, van Hamburg tot München, van Keulen tot Berlijn.

Want zo kan het niet langer.

Zie ook Twitter.

Zo kan het echt niet langer.

Zie ook Facebook.

Op heel veel vragen zijn er momenteel nog geen eenduidige antwoorden te geven. Qua voetbal zouden de Duitsers verder kunnen gaan als de nieuwste lieverdjes van het aanvallende voetbal, maar of dat zo’n goed idee is?

Dat geldt ook voor de vraag of het echt een goed plan is dat de Duitsers bijna unilateraal de EU nog jaren in de lucht moeten zien te houden, terwijl de banken en de Zuid-Europese magnaten er een potje van blijven maken. Is het dat allemaal werkelijk waard, alleen maar om het gezichtsverlies van de politici te beperken?

Wat het outfit van de Duitse Wehrmacht betreft, stilzwijgend wordt het nu in steeds bredere kringen als het mooiste uniform van WO2 erkend. Maar niemand zal er voorlopig nog ronduit voor durven uit komen. Herijking of niet, je moet er niet aan denken wat er dan over je gezegd gaat worden op Twitter.

Of op Facebook.

Het enige waar de Duitsers het nu al roerend over eens zijn is dat het Duitse volkslied zo echt niet langer kan tijdens internationale toernooien. Hoe moet het vuur ooit ontbranden uit zo’n dramatisch trage kneus als het huidige volkslied? Hoe moet de testosteron gaan borrelen die nodig is om een overwinning te behalen? Hoe moet het bloed weer gaan koken? Met dit volkslied – dat moge duidelijk zijn – zal het in elk geval niet gaan gebeuren.  

Uitgerekend de tweemaal in de halve finale gepasseerde Duitse keeper Manuel Neuer kwam afgelopen maandag met de oplossing. U had het ook kunnen weten als u hem zou volgen op Twitter of op Facebook.

Eigenlijk lag het voor iedereen voor het grijpen, maar het was Neuer die zelf het idee opperde. Het was hem – zo gaf hij grif toe – te binnen geschoten tijdens het zingen van het Duitse volkslied voorafgaand aan de wedstrijd tegen de Italianen.

Ik las het en ik was stomverbaasd. Niet vanwege het alternatief zelf, maar juist dat het zo verdomde voor de hand ligt en dat er desondanks niemand eerder aan gedacht heeft.

Het alternatieve Duitse volkslied? “Marmor Stein und Eisen bricht” van Drafi Deutscher!

Dat was een knaller van een hit in de jaren zestig. Ik kon het als kind net zo goed meezingen als “She loves you” van The Beatles. Ik kan het nog steeds, want het is na verloop van tijd gewoon in mijn genen gaan zitten. Net zoals dat bij de Duitsers zelf ongetwijfeld ook het geval zal zijn.

Joop Portier van het Groninger jongerencentrum Vera was een uitgesproken fan van deze Duitse rocker, een van de eersten in het land van onze oosterburen.

Ik was een fan van het nummer.

De tekst van deze Duitse hit begint als volgt:

Weine nicht, wenn der Regen fällt (Dam Dam, Dam Dam)

Es gibt einen der zu Dir hält (Dam Dam, Dam Dam)

Marmor, Stein und Eisen bricht

aber unsere Liebe nicht

alles, alles geht vorbei

doch wir sind uns treu

In het nummer zelf gaat Drafi op den duur te keer, zeg. Dat wil je niet weten. Steeds als hij het refrein zingt, dan schreeuwt hij het er op den duur gewoon uit. Vanuit zijn tenen. Met hart en ziel. Net zoals de Italiaanse keeper Buffon.

Neuer stelt terecht op Twitter en op Facebook dat als de Duitse voetballers juist dit lied mogen zingen tijdens een internationale wedstrijd, het bloed als vanzelf weer gaat koken en dat er dan nooit meer een tegenstander te sterk voor hen zal zijn.

Niet de Grieken.

Noch de Spanjaarden.

Noch de Italianen.

Door de bank genomen ben ik het van harte met hem eens. En op zijn Facebook pagina ben ik dan ook een van de vele duimpjes omhoog.

Maar zijn tweede voorstel om tijdens dergelijke wedstrijden in het vervolg met een Duitse Wehrmacht helm op te spelen vind ik nu nog een stap te ver.

De Duitsers kunnen immers wel herijken, maar ik kan dat niet.

Ik ben nog niet zo ver.

© Bill Mensema