vrijdag 5 februari 2021

Earring in Pruim

Als zelfs de overbuurvrouw bij het verlaten van haar auto in het lommerrijke Haren mij aanspreekt met de tekst dat de 'Golden Earring' niet meer zal optreden, dan zegt dat iets over de status van deze band.


Wie is er niet groot mee geworden?


Dat George Kooymans gekweld wordt door ALS en noodgedwongen moet stoppen met optreden stemt heel verdrietig. Menno Pot van de Volkrant toont op Twitter foto's van zijn playbackshow als zijnde Golden Earring op de lagere school. Wie heeft er nou niet een Earring herinnering. 


De Earring was groter dan Nederland en zeker groter dan onze provincie. Vaak optredend in Groningen werd je door riff & show deelgenoot van een wereld die onweerstaanbaar groter was dan jezelf en smaakte naar meer. De Earring, dat was geen gerommel in de marge, dat was het betere en serieuze werk. Haagse bluf en branie, kom daar maar eens overheen. De toon was gezet.


Zwarte Man Sandman heeft ooit in de Groninger Gezinsbode geschreven over George Kooymans zijn ongeluk in de feestent van Pruim in Zevenhuizen. Hieronder het hele verhaal. Ik was erbij. Ik hoor de knal nog.


George heeft ALS. Optreden gaat niet meer. 


Sorry overbuurvrouw, maar Golden Earring Live uit '77 gaat vanavond wel op tien.


André van der Veen



De Earring in Pruim? Dat gaat toch vaak niet door

 

Mijn vader kan erg negatief zijn. Het is moeilijk te bevatten dat ik tot iets zinnigs in staat ben. Als ik zeg dat Jacques d’Ancona me begroette met ‘Hallo Herman’, klinkt het: ‘Dat zal wel. Tegen jou zeker?’

Als ik hem een Hard Gras laat zien met een verhaal van mij is het: ‘Oh die. Heb ik al gelezen.’

Complete onzin, want het blad was net twee dagen uit. De sfeer is: Het was niks, het is niks, het wordt niks en verbeeld je maar niks.

 

Ik troost me met de gedachte dat hij daarin bepaald niet uniek is, want zo denkt half Groningen. Half Oost-Groningen. Wij gaan er vanuit dat het geluk niet voor ons is weggelegd en elk initiatief om er toch wat van te maken wordt met een grauw en een grom de grond ingeboord. Het gevolg is dat ik helemaal niks meer vertel en gedwee luister naar het oeverloze gezever over seniorencampings die voor tot en met 2015 zijn geboekt en op de opmerking ‘zou ook wat voor jullie zijn’ knik ik ‘ja’ en denk ik ‘nee’.

Ik snap natuurlijk ook dat Nederland niet op mij zit te wachten, maar dat betekent niet dat je niet af en toe een poging kunt doen. Waar ik bovendien plezier aan heb. Als ik dood ga wil ik kunnen zeggen dat ik het heb geprobeerd.

 

Maar de generatie van mijn ouders (mijn moeder is trouwens wel positief) en de generaties daarvoor zijn er huiverig voor dat je je kop boven het maaiveld uitsteekt. Daarin geven ze blijk van een enorm minderwaardigheidscomplex. Ze denken nogal hïerarchisch; het gevolg van een eeuwenlange traditie waarin arbeiders kort werden gehouden en het zal duidelijk zijn: ik kom uit een arbeidersfamilie.

 

Ik dacht eerst ook zo en ik stond met open bek te kijken toen ik bij de Groninger Gezinsbode ging werken. Allerlei figuren uit de wereldpers deden de stad aan of hadden dat al gedaan: Bono, Michael Gorbatsjov, Joan Collins, Bob Dylan, Lou Reed, Seymour Hersh, Isabel Allende, Iris Murdoch, Philip Glass, Steve Vai, Salman Rushdie, Eddie Vedder, Nirvana, Umar bin Hassan, Allen Ginsberg en Bon Iver.

Oost-Groningers kunnen zich niet voorstellen dat dergelijke grootheden naar het noorden komen. Wat moeten die mensen hier? Hier is toch niks?

 

Het is om gek van te worden want ik ben meer van ‘succes is een keuze’ (tenminste, als je wieg niet in de sloppen van Rio staat), maar het gruwelijke gebrek aan zelfvertrouwen en ‘dat is toch niet voor ons’ is er moeilijk uit te rammen.

Een vriend van mij, opgegroeid in Zevenhuizen, ondervond dat toen de Golden Earring zou optreden in Pruim. Het was in 1979, op zaterdag 18 augustus en zijn ouders spraken toen een zin die decennia lang in veel huishoudens moet zijn gezegd, vooral van ouders richting teenagers die dachten dat de wereld wel op hun zat te wachten en die sindsdien in mijn hoofd is blijven hangen: ‘Dat gaat toch vaak niet door’.

Dat gaat toch vaak niet door. Wordt niks. Overdreven ja. Snakkerij. Waar is dat allemaal voor nodig? Ga maar gewoon werken voor de kost.

 

Er was een ontploffing op het podium en George Kooymans werd afgevoerd in een ambulance. De oorzaak: een special effect-bom die een gat in het dak sloeg, de gitaar halveerde en een gapende wond veroorzaakte in de hals van de muzikant, op een halve centimeter van diens slagader. Het zit er nog steeds en op sommige foto’s kun je het zien.

De gitarist vertelde erover in de Haagsche Courant van donderdag 2 april 1987: “Ik had een grote mitrailleurhuls met kruit aan de kop van mijn gitaar bevestigd die ik electronisch bij het slotakkoord kon afschieten en dan ontstond er een waanzinnige steekvlam. Op een goede dag was het kruit op en kregen we kruit uit Engeland. Dat was of van een andere kwalititeit of degene die de huls vulde had een borrel op en heeft er een schepje teveel in gegooid.”

Het optreden werd uiteraard afgebroken en toen die vriend vroeger dan verwacht thuiskwam zeiden zijn ouders: ‘Zie je wel.’

 

Herman Sandman

 

(Voor het eerst verschenen in de Groninger Gezinsbode in de zomer van 2012 in de serie 'De klompen weer aan, in dat jaar ook gebundeld in De laatste bus naar Slochteren (Uitgeverij Passage, 2012))

 

 

maandag 24 maart 2014

Geleerd van Wim

Nederland is een beetje van de leg. De randstad verkeert in opperste staat van alertheid en opwinding. De politieke wereld is neergestreken in de Lage Landen. Maar voordat men aan de politieke koffie begint bezoekt Obama het Rijksmuseum. Kunst en cultuur als eerste. Wij Zwarte Mannen beginnen te geloven in de vooruitgang van de mensheid. Zeker met de wetenschap dat Obama ook nog eens de hand heeft geschud van Wim Pijbes. Wim is geen schilder, nee Wim is Veenkoloniaal van origine. Hij schildert met woorden en daden. Wij durven te wedden dat Obama deze week ingaat met een nieuw elan. Hij slaat richting Poetin vast op tafel en scandeert de Groningse woorden 'zuvere proat'. Geleerd van Wim. Over iconografie gesproken.



vrijdag 28 februari 2014

Visserstraat 10a

Publiceren op de blog. Door de voorjaarsvakantie kwam het er even niet van. Zwarte man Mensema laat zich gelukkig door niets en niemand uit het veld slaan en gaat gestaag door. In de week dat Leo Vroman ons ontvallen is denken wij in bescheidenheid maar aan één ding. Poëzie.


VISSERSTRAAT 10a

Ooit was ik in dat huis
toen alles nog liefde was

Ooit was ik in dat huis
op een landerige zomermiddag
toen de anderen plaatsnamen
op het gras
net buiten de schaduw
van de enige boom
in de tuin
van dat huis

Ooit was ik in dat huis
waar twee katten in en uit liepen

Ooit was ik in dat huis
waar het bruin was en groen
zoals ikzelf nog was in die tijd
in die tijd van dat huis
Toen ik nog een houtje touwtje jas droeg
behalve op die landerige zomermiddag

Ooit was ik in dat huis
toen mijn haar nog vol krullen was
toen ik nog van jou droomde
en elke nacht jouw foto kuste
Toen jij nog van mij droomde
toen ik nog lief was
toen ik nog mooi was
Ooit
in dat huis

Ooit was ik in dat huis
toen de anderen loom languit lagen
in het gras

Ooit was ik in dat huis
op zoek naar het geluid dat ik hoorde
in de duisternis
in de vensternis
in het zwart dat ik ook was
maar dat nog niet kon bevroeden

Ooit was ik in dat huis
en zat ik bij de pick-up
op de houten vloer
in plaats van op de rotanstoel
met de rug als een waaier
want ik had dat recht niet
Dacht dat het jouw stoel was
Jouw foto droeg ik altijd bij me
toen ik nog lief was
toen ik nog mooi was
Ooit
in dat huis

Ooit was ik in dat huis
op zoek naar een waarheid
die ik niet wilde vinden

Ooit was ik in dat huis
op een landerige zomermiddag
toen de hitte buiten ondragelijk was
en ik in de schaduw scharrelde
Jouw foto die in mijn borstzak brandde
precies boven mijn hart

Ooit was ik in dat huis
dat goed was zoals het was

Ooit was ik in dat huis
waar ik werkelijk alles had kunnen worden
waarvan jij dacht dat ik dat zou kunnen zijn

Ooit was ik in dat huis
terwijl de anderen wegdommelden
op het gras
op een landerige zomermiddag

Ooit was ik in dat huis
en likte ik aan het duister
aan het rot
aan het verval
aan de schimmel
aan de pus
aan het stof
aan het gruis
aan de as
aan de kanker
aan de zwammen onder de houten vloer

Ik weet nu:
het is een kwestie van schoonhouden
van de rotzooi aan de kant
van boenen en schrobben
van heel zwaar werk
van poetsen
en van Lysol
Van netjes zijn
van ordentelijk zijn
van de boel aan de kant

Ik weet nu
wat ik mij van toen herinner

En ooit
voordat ook jij vergaat
tot stof
tot gruis
tot as
bel ik je weer op
en vraag ik je
vriendelijk en beleefd
of ik eindelijk weer thuis komen mag

want ooit was ik in dat huis

© Bill Mensema                           



donderdag 13 februari 2014

Estas Tonne, een zwarte man

Muziek als soundtrack bij het wereldgebeuren. Vind naast Johannes van Blaudzun maar eens iets passends voor de Olympische Spelen. Zwarte man Sandman is iets op het spoor.


Hard gewerkt wordt er bij ons op de krant, maar soms is er tijd voor ontspanning en opeens hoorde ik achter me, uit de computer van collega Bram, wonderlijke klanken. Van een gitaar, zoveel was duidelijk. De rest was…
Het klonk exotisch, Zuid-Amerikaans en gefocust als ik ben op verdieping in het bestaan en verbreding van de horizon, de mens is en blijft een lerend wezen nietwaar, stond ik in no time achter Bram. Ook ik had recht op een break.

Te zien was een gitarist, met lang haar en gekleed in een hippieachtig outfit. Zijn vingers bewogen zich razendsnel over de snaren in een compositie, die na enige naspeuren ‘The Song of the Golden Dragon’ heette. Nu ja, naspeuren, het stond er gewoon onder.

Op het eerste gezicht leek de setting Argentijns, evenals het heerschap met zijn Latijns voorkomen en ik trok al snel de conclusie dat dit weer zo’n straatmuzikant was, die gezeten op een krukje op het centrale plein in een van de toeristenstadjes zijn kostje bij elkaar scharrelde en met een zwoele blik onze poedies trachtte te verleiden. Zonder enige moeite zou hij elke nacht zo’n muesli met yoghurt etende rugzaktoeriste in bed krijgen. Tot mijn standaardgedachte bij dit soort klaplopers, ‘ga eens aan het werk’, kwam ik evenwel niet, want wat hij speelde klonk erg goed.

Ik moest mijn eerste indruk op alle fronten bijstellen, want het was geen Argentijns pleintje waar de man speelde, maar het Stadspektakel Landshut in 2011 en we hadden hier niet van doen met een Latijnse slacker, maar met een Rus.

Mijn gitaarleraar bevestigde mijn vermoeden: de man kon er wat van en hij bediende zich van flamenco-technieken. De gitaar bleek helemaal omgestemd en hij wees op de linkerhand, die betrekkelijk weinig deed. 

Als Veenkoloniaal had ik wat moeite met dat wierookstokje op de gitaarhals, maar er zijn cd’s van en overbodig te zeggen: Estas Tonne is een zwarte man. Al lijkt het me, gezien zijn rechterhand, geen bowler.

maandag 3 februari 2014

Brandt can’t watch, though


Bij de DWDD ging het op een gegeven ogenblik over de leeftijd van Barry Atsma in relatie tot Philip Seymour de Hofmeester. Dan wordt het tijd dat zwarte man Sandman een soort van I.M. gaat schrijven.

De echte Zwarte Man zal zich Philip Seymour Hoffman niet herinneren als Capote (al was de rol hem op het lijf geschreven), of The Talented Mr. Ripley, maar als het personage Brandt in The Big Lebowski en dan vooral in de scene waarin Bunny Lebowski aan The Dude vraagt of hij op haar tenen wil blazen (‘You’re not blowing’) en aanbiedt om de cock van His Royal Dudeness te sucken. Voor duizend dollar en zij voegt er aan toe: ‘Brandt can’t watch, though. Or he has to pay a hunderd.’
John Goodman was goed in Roseanne, The Big Easy, Sea of Love en The Flintstones, maar hij was nog beter als Walter Sobchak in The Big Lebowski. Steve Buscemi idem dito. Desperado, Reservoir Dogs, niks mis mee, helemaal goed zelfs, maar met het aanhoren van het ‘shut the fuck up Donny’ schreef hij filmgeschiedenis.

Of anders met zijn eigen, onvergetelijke line: ‘I am the Walrus?’

Julianne Moore. The Hours, Boogie Nights? Nee, ze was en is Maude Lebowski.

Tara Reid dan? American Pie? Nah. Bunny, Bunny, Bunny.

The Big Lebowski is de maat, beste mensen en alle acteurs zullen op enig moment God op hun blote knieen hebben bedankt vanwege het feit dat ze ooit ‘ja’ zeiden op de vraag van de Coen-broertjes: ‘Goh, we hebben een ideetje voor een nieuwe film. Beetje grappig project, maar wil je meedoen?’

We zullen ons Hoffman daarom herinneren als een legendarische acteur. En als iemand die zijn hunderds niet uitgaf aan het toekijken bij blow jobs.

vrijdag 31 januari 2014

Grondposities

In een tijd waarin steeds meer duidelijk wordt over de rek van de Groninger bodem neemt de provincie een besluit over windmolens in de Veenkolonies. 

Als je je gaat verdiepen in het fenomeen windmolen wordt al snel duidelijk dat een keuze voor windmolens enigszins het gezonde verstand voorbij is.

Maar goed als je dan toch zo nodig tot plaatsing over wilt gaan doe dat op een plek waar zo weinig mogelijk mensen er hinder van ondervinden.

Dit laatste schijnt nogal moeilijk te zijn, daar plaatsing alles te maken heeft met grondposities.

Tsja, we gaan iets doen aan onze energie voorraad en trachten het milieu te redden en nemen daarbij grondposities als vertrekpunt.

De Veenkoloniën zijn een krimpgebied en dan ga je windmolens plaatsen op een plek die voor de Veenkolonies redelijk dichtbevolkt is.

Misschien was de SC Veendam wel te redden geweest door op elke hoek van stadion de Langeleegte een windmolen met verlichting te plaatsen.

Met enige weemoed hieronder dan ook een zwarte schrijven van zwarte man Sandman uit 2012 over energie, veenkolonies en SC Veendam.

Over posities gesproken!

Maar ja, had Socrates het niet over vooruitkijken!


De Volkskrant-correspondent schreef het mooier op dan ik het zei. Het ging natuurlijk over de Veenkoloniën, waar ambtenaren en op subsidie beluste boeren windmolens willen hebben. Maar, zo verwoordde ze mijn tegenwerpingen, ‘dit karakteristieke landschap heeft zijn energie al lang aan de wereld gegeven’. De streek, de provincie, het land, ze werden verwarmd door de turf die langs de lange kanalen naar de huizen werden gebracht. Net zoals de Slochter gasbel nu welvaart brengt.

Blijkbaar is het niet genoeg. Oost-Groningen, heel Groningen, blijft de machinekamer van ons land. Er moeten windmolens komen. Kolencentrales in Delfzijl. Liever nog kerncentrales. En o ja, CO2, dat kan hier ook onder de grond.
 

Dat is het gevolg van een rekensom die een kind van vijf kan maken. Het is het dunstbevolkte gebied van Nederland, dus hebben zo weinig mogelijk mensen er last van. Zit iets in, behalve als je zelf in dat gebied woont. Er zijn er, die vinden dat we niet moeten zeuren. Windmolens zijn nog altijd beter dan kerncentrales. Alsof dat de twee enige mogelijkheden zijn. Ook in de Veenkoloniën liggen dertig soorten chips in de winkel, maar qua energie komen we dus maar tot twee. Terwijl ik geleerd heb dat je van de wind niet kunt leven. Dat blijkt, want de boeren zijn geïnteresseerd omdat er subsidie op zit. En als er subsidie op zit, is het dus niet rendabel. Die rekensom wil ik wel maken.
 

De komst van de windmolens is niet de enige onheilspellende mededeling van de laatste tijd, want directeur Henk Eising van SC Veendam deed maandag een noodkreet de deur uit. Want ondanks ‘een bescheiden winstje in het boekjaar 2010-2011’ ligt er voor komend seizoen een ‘serieus begrotingstekort’. Eising windt er geen doekjes om: ‘op dit moment veel te groot om te kunnen starten, in augustus. We kunnen dus zó absoluut niet de toekomst in.’
 

De strekking van zijn noodkreet richting bedrijven en organisaties is simpel: kom met geld. Anders is er volgend seizoen geen voetbal op De Langeleegte.
Ik heb geen geld. Althans, niet genoeg. De andere zwarte mannen hebben ook geen geld. Tenminste niet dat ik weet.
 

Maar dat hoeft ook niet, want dat geld is er al. Dat zit in Energy Valley Top Club, een orgaan waarin BAM, Gasunie, GasTerra, Groningen Seaports, Imtech en Essent de krachten bundelen als ‘groenpartner’ van FC Groningen (voetbal), GasTerra Flames (basketbal), Abiant/Lycurgus (volleybal) en Nic./Alfa-college (korfbal).
 

Dat geld komt alleen niet ten goede aan SC Veendam, de club uit Oost-Groningen, daar waar echt energie gemaakt wordt.

dinsdag 28 januari 2014

De NAM (4)

We zoeken het hogerop. De ideeën van zwarte man Mensema en Cutiliero bundelen en dan met gezwinde spoed richting Den Haag.


Beste Henk,

Jouw specialisten en onze Zwarte Man van dienst Fousert zijn nu even de punten op de i aan het zetten, maar recapitulerend wordt ons door jou vol enthousiasme omarmde voorstel inzake extra financiering van het aardbevingsgebied als volgt uitgewerkt:

1. De komende vier jaar wordt de opbrengst van alle boetes ten gevolge van verkeersovertredingen uitgekeerd aan gedupeerde Groningers in het gebied;
2. Jij sluit dit kort met je collega-ministers van Verkeer & Waterstaat en Justitie (wij hebben geen idee hoe deze mannen heten en zijn er niet eens van overtuigd of het überhaupt mannen zijn);
3. Jij geeft opdracht aan Postbus 51 voor de nieuwe overheidscampagne:
GEEF GAS VOOR GRONINGEN!
Wij zien daarbij af van onze auteursrechten.
4. Zwarte Man Cutileiro legt momenteel de laatste hand aan de ‘Jouw Selfie, onze Shellfie!' subcampagne. Wie zich met hogere snelheid dan 160 km./h laat flitsen, krijgt de foto thuisgestuurd in een kek lijstje.
5. Wat betreft de extra 50.000 voorkeursstemmen voor jouw persoon bij de volgende verkiezingen houden we - zoals je al wist - nog een slag om de arm.

Met vriendelijke extra-ministeriële groet,

De Zwarte Mannen